Iedereen heeft zich wel eens angstig of bang gevoeld. Angst is een emotie die in principe ontstaat als er gevaar dreigt en zorgt ervoor dat je kunt reageren op het gevaar (“vechten of vluchten”). In veel gevallen is angst van korte duur en helpt het om met een moeilijke situatie om te gaan. Toch komt het ook voor dat de angstklachten lang aanhouden, zonder dat er direct gevaar dreigt. Soms zijn angstklachten zelfs levenslang aanwezig. Wanneer de angst zorgt voor belemmeringen in het dagelijks leven, is er sprake van een angststoornis.

Angst gaat vaak gepaard met bepaalde lichamelijke sensaties. Duizeligheid, wazig zien, een verdoofd gevoel of tintelingen in armen en vingers, stijve, bijna verlamde spieren, hartkloppingen en kortademigheid zijn daar voorbeelden van. Wanneer iemand onverwacht en in hevige mate last heeft van deze sensaties, kan iemand daar enorm van schrikken of in paniek raken. Men kan dan bang worden om flauw te vallen, om dood te gaan of gek te worden.

Bijna één op de vijf Nederlanders heeft in zijn leven wel eens last gehad van een angststoornis.

Oorzaken angststoornissen

Angststoornissen worden veroorzaakt door een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren. Ze komen in bepaalde families meer voor dan in andere. Erfelijkheid speelt daarin een rol, maar ook de opvoeding.
Een angststoornis begint vaak na een ingrijpende levensgebeurtenis, zoals een ernstige ziekte, een sterfgeval, verhuizing of ontslag. Ook iemands persoonlijke eigenschappen zijn van invloed, zoals: slecht voor jezelf opkomen, moeilijk gevoelens kunnen uiten en de neiging hebben probleemsituaties en conflicten uit de weg te gaan.

Cognitieve gedragstherapie (CGT) bij angststoornissen

Cognitieve gedragstherapie is een van de meest toegepaste behandelvormen voor angststoornissen. Het is een goed alternatief voor een behandeling waarbij medicijnen worden voorgeschreven. Cognitieve gedragstherapie pakt angstklachten aan bij de bron en bestrijdt niet alleen de symptomen.

Binnen de cognitieve gedragstherapie gaat men er vanuit dat het niet de situatie zelf is die tot bepaalde gevoelens en gedragingen leidt, maar dat dit wordt veroorzaakt door de interpretatie van die situaties. Met andere woorden: iemand zijn angstige gedachten (cognities) over een bepaalde gebeurtenis leiden tot het probleem. Er zijn diverse denkpatronen die kunnen leiden tot angstige gevoelens. Vaak gebeurt dit onbewust. Het angstige gevoel lijkt ‘zomaar’ op te komen zetten.

Tijdens de cognitieve gedragstherapie worden de denkpatronen die verband houden met de angsten in kaart gebracht. Er wordt geleerd om deze gedachten opnieuw te beoordelen en er wordt op zoek gegaan naar nieuwe verklaringen voor angstige situaties. Door stapje voor stapje de confrontatie op te zoeken met hetgeen dat angst oproept, zullen de angsten langzaam verminderen.

EMDR bij angst

Sommige mensen worden angstig t.g.v. het meemaken van een of meerdere traumatische gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld een strenge, kritische ouder of leerkracht in de jeugd, pesterijen op school of werk, een enkele traumatische ervaring zoals een naar tandartsbezoek, een moeilijke medische ingreep, eenmalig vast komen zitten in een lift, metro of een vlucht met veel turbulenties. Deze mensen hebben vaak veel baat bij een relatief kortdurende vorm van traumabehandeling zoals EMDR naast de Cognitieve gedragstherapie.